In het gebouw zijn nog verschillende sporen te vinden uit de vakbondsgeschiedenis. Het gebouw zelf is opgericht door de diamantwerkers, verenigd in de ANDB. Het moest, volgens Henri Polak, solide zijn en waarom zou het dan niet tevens fraai mogen zijn. De meerprijs levert een 'moreele rente' omdat de bond daarmee de goede smaak van leden ontwikkelt. Berlage ontwerpt het gebouw en 1 jaar na het tweede goedgekeurde ontwerp gaan de deuren open, op 1 augustus 1900. Zonder feestelijkheden, er is crisis in de diamantindustrie door de Boerenoorlog in Zuid-Afrika.

Dan moet Roland Holst nog met de schilderingen beginnen. Het bestuur heeft de ambitie dat alles in 1904 klaar is, want dan komt het Internationaal Socialistisch Congres naar Amsterdam - met onder andere  Rosa Luxemburg en Karl Kautsky en Pieter Jelles Troelstra.

En er zijn verschillende toevoegingen die hoogte- en dieptepunten gedenken. Zoals de bank in de hal, ter gelegenheid van het 25 jarig bestaan. Het gebrandschilderd glas ontworpen door Elie Smalhout in de loketten - nu deuren - gedenkt het 40 jarig bestaan in 1934. De in de oorlog omgekomen joodse diamantwerkers worden herdacht met een tekst in de hal.

De hal en het trappenhuis zijn zeer indrukwekkend. De lamp is in 1919 toegevoegd en een ontwerp van Eisenloeffel. In de nieuwe glaswand voor de receptie is een foto verwerkt van vroegere werknemers van de Burcht.

De Bondsraadzaal op de bel-etage is de belangrijkste zaal. Hier kwamen de leden bijeen. De schilderingen laten het wezen en het doel zien van de enorme strijd die de arbeiders hebben gevoerd om zich te bevrijden. Ze tonen de eigenschappen en deugden van het strijdend proletariaat: een staker die zich niet laat omkopen, een arbeidersvrouw die zich niet door armoede laat dwingen. En de schilderingen laten de stralende toekomst zien.

De inrichting van de bestuurskamer is een geschenk van jonge leden aan het bestuur in 1911 om de invoering van de 8-urige werkdag te gedenken. De schilderingen laten de 8-urige werkdag zien. Dat is een enorm hoogtepunt in het bestaan van de bond. De voorzittershamer is een cadeau van het kantoorpersoneel. De kluis in de kamer ernaast was voor het veilig bewaren van het archief.

Op de bovenste verdieping is een tweede grote zaal, die veel soberder is gehouden. Verder is hier de bibliotheek. De 8-urige werkdag kent in het ideaal van de arbeidersbeweging: 8 uur voor werk, 8 uur voor ontwikkeling en ontspanning en 8 uur voor rust. Het was een belangrijke doelstelling om de leden te ontwikkelen en te verheffen.

Helemaal beneden was oorspronkelijk de bondsdrukkerij van de diamantwerkers gevestigd.

foto's Arjan Bronkhorst